PATOLOJİ ANABİLİM DALI
Bölüm Misyonu ve Uzmanlık Odak Noktası
Veteriner patoloji, temel ve klinik bilimler arasında kritik bir bağlantı sağlar. Öğretim kadromuz lisans ve lisansüstü öğrencilere eğitim verme, hayvan hastalıklarının teşhisi ve bilimsel araştırma konularında temel rolleri üstlenir. Her etkinlik, hayvan hastalıklarının incelenmesi, teşhisi ve kontrolüne olan bağlılığımızla Erciyes Üniversitesi Veteriner Fakültesi'nin misyonunu destekler. Hayvan, insan ve çevre sağlığı üzerindeki fonksiyonumuz bizi tek tıp tek sağlık konseptinde tek sağlığın kurucu ilkelerine bağlar.
Bölümümüzün hedefleri şunlardır:
1) Bulaşıcı (yabancı hayvan, yeni ortaya çıkan, paraziter, zoonotik), neoplastik ve metabolik hastalıklarda doktora düzeyindeki bilim insanlarının lisansüstü eğitimini artırmak, doktora eğitimine vurgu yapmak;
2) Yeni ortaya çıkan, enfeksiyöz ve zoonotik hastalıklar dahil olmak üzere patolojide bilgi ve teşhis eğitimini artırmak;
3) Bugün küresel ölçekte karşılaşılan en büyük sorunlardan biri olan iklim değişikliğiyle potansiyel olarak bağlantılı hastalıkların belirlenmesi ve raporlanması, risklerin ayrıntılı bir şekilde anlaşılmasına yardımcı olmaktır.
Bu bağlamda Anabilim dalımızda kullanılan ve tekniklerin emisyon ve maliyet üreten gereksiz testleri en aza indirmek için rasyonel yaklaşımlar da dahil olmak üzere daha sürdürülebilir yollar ve prosedürler geliştirmeye çalışmak temel önceliklerimizdendir.
Anabilim Dalımızda Cumhurbaşkanlığı himayesinde, T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı uhdesinde ve İTÜ Kutup Araştırmaları Uyg-Ar Merkezi koordinasyonunda yürütülen “Antarktika’ya Bilim Üssü Kurulması Projesi” isimli projedeki İkili İş Birlikleri kapsamında Şili Antarktik Enstitütsü (INACH) ile gerçekleştiren Antarktik Bilim Seferine, 2019 yılında katılım sağlanmıştır. Bu tarihten itibaren Anabilim Dalımızda kutup bilimleri konusunda özgün, sürdürülebilir ve kaliteli bilimsel çalışmalar yapması ile kutup araştırmalarında iklim değişikliğinin etkilerinin en belirgin göstergesi olan penguenlerde araştırmalar yapılarak veteriner patolojide bu alanın önemini birçok farklı bilimsel faaliyetlerle vurgulamaktadır.
Patoloji Anabilim Dalı, Erciyes Üniversitesi Veteriner Fakültesi Hastanesi içerisinde hizmet vermektedir. Anabilim Dalında bir Profesör Doktor, bir doktora asistan ve bir araştırma görevlisi görev almaktadır. Patoloji başta tümörler olmak üzere farklı türlere ait çok sayıda hastalığın kesin tanısını koymak için kurulmuş bir veteriner uzmanlık dalıdır. Veteriner hekimliğinde hastalıklarda tanı ve tedaviye destek sağlayarak ve koruyucu hekimlik adına büyük bir sorumluluk üstlenmiştir. İnsan hekimliğinde zoonotik hastalıkların önlenmesini sağlayarak; hayvan sahipleri, klinik bilim insanları ve ülke hayvancılığı için önemli bilgiler sağlamaktadır. Patoloji ve sitoloji materyallerinin incelenmesi hasta tedavisinin temelini oluşturup temel ve klinik araştırma konularına önemli katkılarda bulunmaktadır.
Anabilim Dalımız Erciyes Üniversitesi Veteriner Fakültesi Hastanesi'ne, Erciyes Üniversitesi'ne bağlı araştırmacılara, özel kliniklerdeki veteriner hekimler ile araştırmacılara tanı testleri ve profesyonel danışmanlık hizmetleri sağlarken, temel üç göreve sahip akademik bir birimdir:
Araştırma, Teşhis ve Eğitim.
ARAŞTIRMA; Anabilim Dalı akademik personeli Fakülte eğitim programımın hayati bir bileşeni olan klinik uygulamalı araştırmalara aktif olarak katılmaktadır.
Araştırma yoluyla klinik patolojideki bilginin ilerlemesine katkıda bulunmaktadır. Anabilim Dalımız, klinik ve klinik öncesi bilimler ile serbest veteriner hekimlere birden fazla türün hastalıkların hastalık patogenezisi, hastalıkları tedavisi ve önlemek için yeni yöntemlerin geliştirilmesine yönelik araştırmalar yapılmaktadır. Fakültemiz disiplinler arası işbirliğini teşvik etmekte, güçlü bir araştırma ve lisansüstü programını daha da geliştirmek için çeşitli araştırma teknolojilerini desteklemektedir. Patoloji içerisinde kanatlı ve besi hayvanları ile kedi-köpek, egzotik türlerde çeşitli hastalıklar ve kanserlerin nedeni, teşhisi ve prognozuna etki eden faktörleri araştırmak üzere farklı çalışmalar yapılmaktadır. Moleküler patoloji laboratuarında hastalıklara ve tümörlere özel antikorlarla çalışılmaktadır.
Ayrıca çalışma tasarımı (istenirse), örneklerin nasıl gönderileceği (talep formlarının örnekleriyle) ve optimum örnek toplama, etiketleme ve gönderim konusunda rehberlik konusunda danışmanlık sağlamaktadır.
TANI HİZMETLERİ: Patoloji Anabilim Dalı'nda, rutin patoloji laboratuarları, histokimyasal yöntemler; evcil memeli, kümes hayvanları, egzotik ve laboratuvar hayvanı hastalıklarının teşhisi için kullanılmaktadır. Ayrıca gerektiğinde immünohistokimyasal ve elektron mikroskobik teknikleri (Erciyes Üniversitesi Nanoteknoloji Araştırma Merkezi (ERNAM) kullanılarak) ile teşhis ve tedaviye yardımcı olmaktadır. Yine biyopsi materyallerinin rutin tanısında “Sitoloji Laboratuvarı” ile “Moleküler Patoloji Laboratuvarı” hastalık tanılarına etkin katkı vermektedir.
Tanısal patoloji, morbidite ve mortalite nedenlerini belirlemede önemli bir rol oynamaktadır Patoloji Anabilim dalında yapılan işlemlerden birisi nekropsidir. Nekropsi, klinik tıbbı tamamlar. Nekropside, ölüm öncesi teşhisler doğrulanabilir, çürütülebilir veya güçlendirilebilir. Hem klinisyenler hem de öğrenciler için paha biçilmez bir eğitim aracı olması yanında tanı sürecine büyük katkıda bulunur. Ayrıntılı bir klinik geçmiş, postmortem incelemeyi yönlendirecek ipuçları sağlayabilir. Gelen dokular otomatik doku takip cihazlarında işlemleri yapıldıktan sonra gerekli sitokimyasal veya immunohistokimyasal boyamalarla en kısa sürede mikroskopta incelenebilir hale gelmektedir.
Bulaşıcı ve zoonoz hastalıklara ilişkin diğer hayvanlara (veya insanlara) bulaşabilen hastalıkların varlığı konusunda uyarabilir ve risk altındaki bireyler için tedavi kararlarına rehberlik edebilir. Özellikle ani veya açıklanamayan bir ölüm durumunda, önemli yasal durumlarda; hayvanlara karşı işlenen suçlar (şiddet vb) ve sigorta soruşturmalarında ölüm sonrası bulguların fotoğrafik ve yazılı olarak belgelenmesiyle kritik rol almaktadır.
Nekropsi, hayvan hastanesi klinikleri tarafından gönderilen ve doğrudan sahiplerinden getirilen hayvanların ölüm nedenini belirlemek için yapılmaktadır. Ölüm nedenleri patomorfolojik (makroskopik ve histopatolojik) incelemelerle ortaya çıkarılır. Ayrıca sitolojik örnekler ve biyopsi materyalleri aynı şekilde incelenir ve makroskopik mikroskobik değerlendirmeden sonra teşhis edilir. Sitolojik incelemeler Anabilim Dalımızda kanser taraması ve erken kanser tanısı koymak için yapılan diğer bir işlemdir. Anabilim dalımızda özellikle kedi köpeklerde az hücreli (Urogenital, Beyin omirlik sıvısı) materyaller için sıvı bazlı sitoloji teknolojisi uygulaması (Cytospin 4 Centrifuge) yapılmaktadır. Kliniklerden gelen örnekler özelliklerine göre boyanarak değerlendirilmektedir. Bası sitolojisi, fırça tekniği ile alınan oküler yüzey, nazal örnekler (steril boşluk sıvı örnekleri) vücut boşluğu sıvıları, sinovyal sıvı ve trakeal ve bronkoalveolar yıkamalar dahil olmak üzere birden fazla sıvı türünün sitolojik değerlendirmesini yapılmakta, kistik kitlelerden ve diğer bölgelerden (idrar, safra) gelen sıvılarda da çalışılmaktadır. Ayrıca, perikardiyal torakal, abdominal efüzyon örnekleri ve ince iğne aspirasyon biyopsi örneklerinin rutin histolojik işleme/boyama için konsantre edildiği, fiksasyona tabi tutulduğu ve parafine gömüldüğü Hücre bloğu tekniği kullanılmaktadır. Bu şekilde farklı tür ve patolojilere ait kapsamlı bir biyokütüphane oluşturularak retrospektif çalışmalara materyal saklama imkanı bulunmaktadır.
Anabilim Dalımızda uygulanan diğer bir işlem biyopsi değerlendirmelerdir. Veteriner Fakültesi Hastanesi veya özel kliniklerden kedi ve köpeklerin cerrahi işlemleri sonrasında, farklı biyopsi teknikleri ile alınan doku örnekleri ve eksfoliatif sitoloji, ince iğne aspirasyon biyopsi materyalleri de Anabilim Dalımıza kabul edilmektedir. Biyopsi ve efuzyon örneklerine (Hücre Bloğu) ait parafin bloklar ve tüm lamlar arşivde saklanmaktadır.
Anabilim Dalımızda meme, lenf bezi, tiroid gibi organlardaki lezyonlardan yapılan ince iğne aspirasyon biyopsileri de yaygın olarak kullanılmaktadır. İnce iğne aspirasyon biyopsi tekniği ile alınan materyaller laboratuarımızda gereken özel boyalar ile boyanarak değerlendirilmektedir.
EĞİTİM: Mevcut ve gelecekteki veteriner hekimler, öğrenciler, stajyerler için ders programımız; etkileşimli vaka orjinli sunumlar, laboratuvarlar ve seminerler, seçmeli laboratuvar rotasyonları aracılığıyla özellikle klinik patoloji konusunda eğitim gerçekleştirilmektedir.
Veterinerlik lisans programında Genel Patoloji, Özel Patoloji, Nekropsi ve Adli Tıp yer almaktadır. Ayrıca Kanatlı Hayvan Hastalıkları, Su Ürünleri Hastalıkları, Laboratuvar Hayvanları Hastalıkları ile Yabani Hayvan Hastalıkları derslerinin eğitim öğretiminde multidisipliner olarak Anabilim Dalı öğretim üyeleri tarafından destek verilmektedir. Bölümümüzde verilen derslerde görsel, işitsel teorik eğitimin yanı sıra pratik faaliyetler de eş zamanlı olarak yürütülmektedir. Ayrıca evcil, yabani ve egzotik hayvanlarda bulunan patolojik bulgular (enfeksiyöz ve enfeksiyöz olmayan hastalıklar, tümöral değişiklikler, anomaliler vb.) lisans ve lisansüstü eğitim programlarında uygulama yapmak üzere veteriner patoloji müzesinde sergilenmektedir.
Anabilim Dalımız evcil hayvanların patolojisi ve enfeksiyöz hastalıkları bakteriler, virüsler, parazitler ve vektörlerinin neden olduğu bulaşıcı hastalıkların patolojik mekanizmalarını anlamaya vurgu yaparak; moleküler patogenez; tanı patolojisi, klinik patolojiyi yeni araştırma teknolojilerini kullanarak, öğrenme ve eğitim programlarını küresel hastalıklarda araştırma vurgusu içerecek şekilde genişletmeyi hedeflemektedir.
